Jeolojik Zamanlar ve Yaşananlar

Jeolojik devirlerde yaşanan olaylar YGS coğrafya konularında zaman zaman soru olarak karşımıza geliyor. Özellikle Jeolojik devirler ve bu zamanlarda yaşanan olaylar da Türkiye ile ilgili özellikleri bilmekte yarar var.

AZOZOİK DÖNEM

• Yer kabuğunun oluşmaya başladığı dönemdir.

PREKAMBRİYEN

• Su yosunu (alg) türünden ilk bitki türleri ortaya çıkmıştır.
• Bu dönemde ana kıta çekirdekleri oluşmuştur.

1. Jeolojik Zaman  ( Paleozoik )

BU dönemde kıtalar henüz birbirinden ayrılamamışlardı. Pangea isminde tek bir kıta vardır. Pangea daha sonraki dönemlerde birbirinden ayrılarak Permiyen, Karbonifer, Devoniyen, Silüriyen, Ordovisiyen, Kambriyen dönemlerinden oluşur. (Bu dönemlerin terimsel isimlerini bilmeseniz olur. Sadece ödevlerde bilgi olsun diye veriyorum.) Özellikle YGS için hazırlanan arkadaşlarım bu dönemde aşağıda yazacağım olayları mutlaka bilmeliler.

• Eski kıvrım sistemleri oluşmuştur. Bu kıvrım dağları ” Hersinyen ” ve ” Kaledoniyen ” (Ural dağları ve İskandinav dağları.)
• Dev bitki türlerinden oluşan ormanlar gelişmiştir.
• Taş kömürü yatakları oluşmuştur.
• Türkiye’de masif alanlar oluşmuştur. Bu masif alanlar ;
  • Yıldız masifi
  • Menteşe – Saruhan Masifi
  • Zonguldak Masifi
  • Anamur – Alanya Masifi
  • Kırşehir Masifi
  • Tokat – Akdağ Masifi
  • Kastamonu – Daday – Devrekani Masifi
  • Bitlis Masifi
• Masif alanlar deprem riskinin az olduğu yaşlı alanlardır.

2. Jeolojik Zaman  ( Mezozoik )

Bu dönem Alp orojenezine hazırlık dönemidir. Bu dönemde yaşanan tortulaşmalar sonucunda 3.jeolojik zamanda Alp Himalaya kıvrım sistemi ile kıvrım dağların oluşmasına neden olmuştur. Ayrıca bu dönem dinazorların ortaya çıktığı dönemdir. İlk kuşlar ve memeliler bu dönemde ortaya çıkmışlardır. Bu dönemde Pangea kıtası, Lourasia Kıtası ve Gondwana kıtası olarak ikiye ayrılmıştır.

2. jeolojik zaman yani Mezozoik dönem Kretase, Jura, Triyas dönemlerinden oluşur.

• Bu dönemde tortullanmalar yaşandı.
• Tortulanan bu alanlar daha sonrasında yani 3. jeolojik zamanda kıvrım dağları oluşturdular.
• Bu dönemde Atlas okyanusu oluşmaya başladı.
• Dinazorlar bu dönemde oluştu.
• İklim bölgeleri belirlenmeye başladı.

3. Jeolojik Zaman  ( Senozoik – Tersiyer )

• Bu dönemde şiddetli yer kabuğu hareketleri ile Alp Orojenezi yaşandı ve Alp – Himalaya kıvrım sistemleri oluştu.
• Alp Orojeneji sırasında Anadolu’da;
  • Toros Sıra dağları ve Kuzey Anadolu Sıra dağları oluştu.
• Petrol, Linyit, Tuz, Bor yatakları oluştu.
• Atlas ve Hint okyanusu oluştu.
• Anadolu da ki fay hatları oluştu.
• Volkanik dağlar oluştu.
• Anadolu’da toptan yükselme yani Epirojenik yükselme yaşandı.

4. Jeolojik Zaman  ( Kuaterner )

Bu dönemde Anadolu bugün ki görünümünü almıştır.

• Egeid karası epirojenik hareket sonucu çökerek Ege denizi oluştu.
• Çanakkale ve İstanbul boğazı oluştu (Ria Tipi kıyılar oluştu.)
• Karadeniz göl olmaktan çıkıp deniz haline geldi
• İskenderun körfezi ve Kıbrıs adası oluştu.
• İlk insan ortaya çıktı.
• Buzul çağı yaşandı.