Bu dersimizde YKS ‘de TYT ve AYT bölümlerinde sıklıkla çıkan 9. sınıf coğrafya dersinin önemi konularından olan İzohips haritaları, İzohips haritalarının özellikleri, izohipslerden profil çıkarma ve İzohipsler de yer şekillerinin gösterilmesi konusunu detaylı bir şekilde anlatmaya çalışacağım.

Konuyu bitirdikten sonra aşağıdaki videodan YGS Coğrafya İzohipsler ( Eşyükselti Eğrileri ) ile ilgili Soru Çözüm Videosunu izleyerek konuyu pekiştirebilirsiniz.

 

İzohips Yöntemi (Eş Yükselti Eğrileri)

Bu yöntem de yer şekilleri yeryüzünün aynı yükseltiye sahip noktalarının birleştirilmesi ile gösterilir.

İzohipslerin Özellikleri

• İç içe geçmiş kapalı eğrilerdir.
• Dışarıdan içeriye doğru yükselti artar
• Çukur alanlar dışında en dıştaki eğrinin yükseltisi en azdır.
• Aralarındaki yükselti farkı her yerde eşittir.
• Aynı eğri üzerindeki noktaların yükseltisi aynıdır.
• Bir akarsuyun her iki yanındaki izohipslerin yükseltisi aynıdır.
• Birbirlerini kesmezler
• İzohipslerin sayısı yükselti ve ölçeğe bağlıdır.
• Aynı bölgenin küçük ölçekli haritasında izohips aralığı büyük (Ör; 500m), büyük ölçekli haritasında ise izohips aralığı küçük olur (Ör; 50m)
• Sıfır metre eğrisi kıyı çizgisini gösterir.
• Birbirlerini çevrelemeyen komşu izohipslerin yükseltisi eşittir.
• İzohipsleri kesen düz çizgiler (->- ) sürekli akarsuları, kesik çizgiler ise ( – – – – ) mevsimlik (dönemlik) akarsuları gösterir.
• Ovalarda ve eğimin az olduğu yerlerde eşyükselti eğrileri seyrek geçer.
• Dik yamaçlarda eğriler sıktır.
• Dağ ve tepelerin olduğu yerlerde eş yükselti eğrilerinin çapı en dıştan en içe doğru gidildikçe küçülür. En içteki eş yükselti eğrisi en yüksek seviyeyi gösterir.
• İzohipslerin nokta ile gösterildiği yerler dağ doruklarını yâda çukurluğun dip kısımlarını gösterir.
• Çukur alanlar -> işareti ile gösterilir. Bu alanların yükseltisi çevresine göre azdır.

İzohipslerde Yükselti Bulma

• Kıyı çizgisinde yer alan 1 numaralı yer 0 m’dir.
• İzohips haritasında 2 numaralı yerin 2400 m’de olduğu belirtilmiştir. Buna göre;
  • 1 ve 2 numaralı yerlerin yükselti farkı 2400 m ‘dir
  • 1 ve 2 numaralı yerler arasında 6 adet aralık bulunmaktadır. Yükselti farkı aralık sayısına bölünür ve komşu iki izohips arasındaki yükselti farkı bulunur. Bu izohipste yükselti farkı 2400/6= 400m dir.
• Nokta kıyı çizgisindedir yani 0 m’de
• Nokta 800 m’dedir.
• 6 numaralı yer akarsu yanıdır.
• 5 numaralı yer akarsuyun ağız kısmıdır.
• 6 numaralı yerin yükseltisi 400 – 800 m arasıdır.
• Akarsuyun aktığı yerdeki birbirini çevrelemeyen komşu izohipslerin yükseltisi aynıdır.
• A ve B noktalarının yükseltisi 800 m’dir
• 7 numaraları yerin yükseltisi 1200 m ‘dir.
• Y noktasının geçtiği yerlerde izohips eğrileri birbirinden uzak olduğu için eğim azdır.
• X noktasının geçtiği yerlerde izohips eğrileri birbirine yakın olduğu için eğim fazladır
• İzohips eğrilerinin birbirlerine iyice yaklaştığı yerlerde (sıklaştığı);
  • Eğim fazla
  • Akarsuyun akış hızı fazla
  • Hidroelektrik potansiyeli fazla
  • Kıta sahanlığı dar
  • Ulaşım zor olur.
• Kıyı çizgisinde izohips çizgilerinin bir birlerine çok yaklaştığı yerler falez oluşan yerlerdir.

İzohipslerde Profil Çıkarma

Bazı Yer şekillerinin İzohips Haritalarında Gösterilmesi

Vadiler İzohips Haritalarında Nasıl Gösterilir

Vadiler ters  “ V “şeklinde gösterilirler

Sırt İzohips Haritalarında Nasıl Gösterilir

Sırtlar  “ V “şeklinde gösterilirler

Boyun İzohips Haritalarında Nasıl Gösterilir

İki Tepe arasında kalan alanlardır.

Kapalı Çukur İzohips Haritalarında Nasıl Gösterilir

Göl çanakları yada kraterler bu şekilde gösterilir.İçeriye dönük oklar ile gösterilir. Çevresine göre alçaktır

Delta Ovası İzohips Haritalarında Nasıl Gösterilir

Akarsuların deniz döküldüğü yerlerde görülür. Karadan denize doğru bir çıkıntı oluşturur.

Haliç İzohips Haritalarında Nasıl Gösterilir

Gelgit genliğinin fazla olduğu kıyılarda akarsuyun döküldüğü yerin kara içine doğru bir oyuk oluşturduğu alanlardır.

Falez İzohips Haritalarında Nasıl Gösterilir

İzohips eğrilerinin birbirlerine çok yaklaştığı kıyılar falezlerin olduğu yerlerdir.

TEPE ve ZİRVE (DORUK) İzohips Haritalarında Nasıl Gösterilir

İzohipsler nokta halini almışsa zirve, almamış ise tepe olur.