Harita Bilgisi ve Kullanım Amaçlarına Göre Haritalar

Harita Nedir

Yeryüzünün bir bölümünün ya da tamamının belli bir ölçek dâhilinde küçültülerek düzleme aktarılmasına denir. Haritayı oluşturan temel unsurlar;

• Harita başlığı
• Ölçek
• Yön oku
• Lejant (Harita Anahtarı)

Kroki Nedir

Bir yerin kuşbakışı görüntüsünün kabataslak ölçek olmadan düzleme aktarılmasına denir. Bir şeklin harita olabilmesi için kuşbakışı görüntünün, belli bir ölçek ile düzleme aktarılması gerekir. Krokiler kuşbakışı olarak düzleme aktarılsalar da ölçekleri olmadığı için harita değillerdir.

Ölçek Nedir

 Haritalarda yapılan küçültme oranıdır.

Plan Nedir

Ölçekleri 1/20.000 ‘e kadar olan haritalardır. Şehir imar planları, yol inşaatları gibi çok ayrıntılı dar alanları göstermek için kullanılır.

Lejant (Harita Anahtarı) Nedir

Haritada kullanılan işaret ve sembollerin ne anlama geldiğini gösteren bölümdür.

Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS)

Dünya üzerindeki karmaşık sosyal, ekonomik, çevresel vb. sorunların çözümüne yönelik mekâna/konuma dayalı karar verme süreçlerinde kullanıcılara yardımcı olmak üzere, büyük hacimli coğrafi verilerin; toplanması, depolanması, işlenmesi, yönetimi, mekânsal analizi, sorgulaması ve sunulması fonksiyonlarını yerine getiren donanım, yazılım, personel, coğrafi veri ve yöntem bütünüdür.

Kartografya Nedir

Haritacılık bilimine denir.

KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR

FİZİKİ HARİTALAR

• Yer şekilleri, yükselti ve eğim durumlarını gösteren ve yükselti profili çıkarılabilen haritalardır.
• İl ilçe sınırları gibi idari bilgiler fiziki haritalarda gösterilmez.

SİYASİ HARİTALAR

• Ülke, İl, ilçe gibi idari yerleşmelerin sınırlarını gösteren haritalardır.
• Siyasi haritalardan yer şekilleri ile ilgili bilgilere ulaşılamaz.

BEŞERİ ve EKONOMİK HARİTALAR

• Nüfus yoğunluğu, nüfusun dağılışı, yerleşme, ekonomik faaliyetler, sanayi kuruluşlarının dağılışı, madenlerin dağılışı, turizm alanları enerji kaynaklarının dağılışı gibi ekonomik faaliyetlerin dağılışını gösteren haritalardır.

ÖZEL HARİTALAR

• Belirli bir konu için özel olarak hazırlanmış haritalardır.
• Jeoloji haritaları, jeomorfoloji haritaları özel haritalardır.

TOPOGRAFYA HARİTALARI

• Yeryüzü şekillerini ve üzerinde yer alan doğal ve beşeri coğrafi unsurları ayrıntılı bir şekilde gösteren, ölçekleri 1/20.000 ile 1/200.000 arasında olan büyük ölçekli fiziki haritalardır.
• Topoğrafya haritalarında yer şekilleri izohips (eşyükselti ) eğrileri ile gösterilir.
• Göller, akarsular, ulaşım yolları, köyler, kentler, bitki örtüsü ve daha birçok coğrafi unsur gösterilebilir.
• Ayrıca, kara ve demiryollarının yapımında, tünel inşasında, ulaştırma ve su işlerinin planlanmasında faydalanılır.

Kullanım amacına bakılmaksızın tüm harita çeşitlerinden yararlanılabilecek ortak özellikler şunlardır;

• İki merkez arasındaki gerçek uzaklık
• Herhangi bir yerin gerçek alanı
• Coğrafi konum
• Coğrafi yönler

DİKKAT !!

Eğim, yükselti ve profil çıkarma işlemleri sadece FİZİKİ HARİTALARDAN yararlanılarak yapılabilir.

Bu Soru Çıktı / ÖSS-1

Türkiye’deki doğal bitki örtüsü dağılışını gösteren bir haritadan, aşağıdakilerden hangisiyle ilgili bilgi edinilebilir?

A)Nüfus yoğunluğuyla
B)Hayvancılıkta uygulanan yöntemlerle
C)Akarsu havzalarının genişliğiyl
D)İklim tipleriyl
E)Ulaşım olanaklarıyla