Epirojenez Nedir ? Kıta Oluşumu ( Transgresyon ve Regresyon )

Epirojonez yani kıta oluşumu ve Transgresyon(Deniz İlerlemesi), Regresyon (Deniz Gerilemesi) kavramlarını nedenlerini ve sonuçlarını öğreneceğiz.

Aşağıdaki videodan Epirojenez Kıta Oluşumu ( Transgresyon ve Regresyon ) kavramlarını öğrenebilirsiniz.

https://youtu.be/1vhGfuUd17I

Levhaların bütünlüğünün bozulmadan kırılmadan ya da kıvrılmadan tek parça halinde yükselmesi ya da alçalmasına EPİROJENEZ denir. Levhanın komple yükselmesinin ya da alçalmasının nedeni İZOSTAİK dengenin bozulmasıdır.

İZOSTATİK DENGE: Levhanın katı halededir, Mantonün üst kısmı ise yarı akışkan bir durumdadır(magma), levhanın magma üzerinde dengeli bir biçimde durmasına izostatik denge ismi verilir. Çeşitli nedenlerden dolayı levhanın ağırlığının değişmesi İZOSTATİK dengeyi bozar, bu durumda epirojenez yaşanır. İzostatik dengeyi bozan unsurlar;

• İklim değişikli ile buzul oluşumu ya da buzul erimesi.
• Erozyon sonucunda yerkabuğunun aşınması ve kütle kaybetmesi.
• Akarsuların taşıdıkları malzemeleri biriktirmeleri.

Epirojenez sonucunda iki olay meydana gelir,

1-Transgresyon (Deniz İlerlemesi)
2-Regresyon (Deniz gerilemesi)

TRANSGRESYON (Deniz ilerlemesi)

Levhanın ağırlaşarak gömülmesine transgresyon denir. Transgresyon olaylar sonucu, kıyıdaki alçak yerler deniz suları altında kalır. Levhanın ağırlaşmasının nedenleri;

• Yeni buzul oluşumu.
• Dış kuvvetlerin taşıdığı materyalleri levha üzerinde biriktirmesi.
• Transgresyona örnekler; Hollanda’nın çökmesi

REGRESYON (Deniz ilerlemesi)

Hafifleyen levhanın manto üzerinde yükselmesine regresyon denir. Regresyon sonucunda denizler geri çekilir. Eski kumsallar tekrar ortaya çıkar. Levhaların hafiflemesinin nedenleri;

• Buzul erimesi
• Dış kuvvetlerin levha üzerinde aşındırma yaparak kütleyi hafifletmesi.

Regresyona örnek; İskandinav yarımadası ve Kanada da buzul erimesine bağlı olarak meydana gelen yükselme