Merhaba sevgili arkadaşlar, bu dersimizde Boylamların (Meridyenlerin) özellikleri ve sonuçları ile ilgili detaylı bir şekilde sizlere bilgi vermeye çalışacağım.

Boylam (Merdiyenler) ile ilgili olarak ilk başta bilmemiz gereken bir kaç tanım ve ifade var isterseniz bunları konuşalım.

Öğle Vakti: Bir yere güneş ışınlarının gün içerisinde en dik açıyla geldiği andır ayrıca gölge boyunun en kısa olduğu andır. (Güneşin En tepede olduğu an). Bir yerin öğle vakti günü tam ortadan ikiye bölen andır.

boylamlar-meridyenlerin-ozellikleri

Yerel Saat: Bir yerin öğle vaktinde kolumuzdaki saati 12:00 ‘a ayarlarsak bulunduğumuz yerin yerel saatini bulmuş oluruz.

  • Her meridyenin güneş karşısından geçiş zamanları farklı olduğu için yerel saatleri ve öğle vakitleri farklıdır.
  • Doğuda yerel saat ileri, Batıda yerel saat geridir. Bunun nedeni dünyanın batıdan doğuya doğru dönmesidir.
  • Dünyada 360 tane meridyen olduğu için 360 tane yerel saat vardır.
  • Her merkez kendi yerel saatini kullanmak yerine kargaşa olmasın diye ulusal saat (ortak saat) dilimlerini kullanırlar.

boylamlarin-ve-meridyenlerin-ozellikleri-sonuclari

DİKKAT !

  • Dünya kendi ekseni etrafında bir tur atarken güneş karşısından 360 meridyen geçer.
  • Yani bir günde 360 meridyen güneş karşısından geçer
  • Bu durumda 360 meridyen 24 saatte geçerse 1 saatte güneş karşısından 15 meridyen geçer.
  • 15 meridyen 60 dakikada geçerse, 1 meridyen 4 dakikada geçer.
  • Bu durumda iki meridyenin arası 4 dakikadır.

Boylamın Sonuçları

  • Boylamlar sadece yerel saatleri etkiler.

Aynı Boylam Üzerinde Bulunan Merkezlerin Ortak Özellikleri

 

A ve B merkezleri aynı meridyen üzerinde oldukları için sahip oldukları aynı özellikler

ayni-boylamda-bulunan-merkezlerin-otak-ozelikleri

  • Gölge Boyunun en kısa olduğu an (12.00)
  • Gün içinde güneşin ufuk üzerinde en yükseğe geldiği an ( 12.00 )
  • Öğle vakti
  • Yerel saat
  • Başlangıç meridyeni ile aralarındaki zaman farkı

Aynı Boylam Üzerinde Bulunan Merkezlerin Farklı Özellikleri

A ve B merkezleri aynı meridyen üzerinde olmalarına rağmen sahip oldukları farklı özellikler

  • Güneş ışınlarının geliş açısı
  • Güneşin ufuktaki yükseltisi
  • Güneşin doğuş ve batış anları (Aynı meridyen üzerinde yer alan merkezlerde güneşin doğuş ve batış anları sadece ekinoks tarihlerinde – 21 Mart ve 23 Eylül – aynı olur. Diğer zamanlarda aynı olmaz)
  • Başlangıç meridyenine olan uzaklıkları (Meridyenler arası ekvatorda 111 km kutuplara doğru azalır.)

Ulusal Saat (Ortak Saat) Nedir ?

https://youtu.be/hPYwGGEFagw

  • Her meridyenin kendi yerel saatini kullanması halinde doğu batı genişliği fazla olan ülkelerde kargaşa yaşanması söz konusu olurdur.
  • Bu yüzden bazı meridyenler seçilerek ayar meridyeni olarak kullanılır.
  • Seçilen bu ayar meridyenleri ortak saat (Ulusal Saat) olarak tüm ülkece kullanılır.
  • Ayar boylamları 15 ve 15 ‘in katları değerlere sahip olan boylamlardır.
  • Türkiye’de 2 adet ayar boylamı geçer
  • 30 ° İzmit’ten geçen 2. Ulusal saat dilimi olarak kışın kullanılırken. (Geri Saat Uyg. )
  • 45° Iğdır’dan geçen 3. Ulusal saat dilimi olarak yazın kullanılır. (İleri Saat Uyg. )
DİKKAT !
dikkat Eylül 2016 tarihi itibarıyla Türkiye’de ileri ve geri saat uygulamaları sona erdirilmiştir.
DİKKAT !
dikkat Doğu batı genişliği fazla olan ülkeler aynı anda birden fazla ortak saat kullanırlarken, Türkiye gibi doğu batı genişliği fazla olmayan ülkeler aynı anda sadece 1 ortak saat kullanırlar.

ulusal-saat-dilimleri

Güneşin ufuk düzlemindeki görüntüsü

res

Yerel Saat Hesapları Nasıl Yapılır ?

  • Yerel saat farklarının ortaya çıkmasının nedeni dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönüşüdür (Günlük Hareket)
  • Doğunun yerel saati ileri, batının yerel saati geridir. Bunun nedeni;
    • Dünya’nın batıdan doğuya doğru dönmesidir.
  • Güneş doğuda erken doğar erken batar, batıfa geç doğar geç batar.

Yerel saat hesapları yapılırken

Genellikler yerel saat hesapları ile ilgili sorularda sıkıntı yaşansa da, konunun mantığını anladığınız taktirde çok kolay bir şekilde bu soruları çözebilirsiniz.  Öncelikler sorular çözülürken aşağıda yazacağım hususlara dikkat etmemiz gerekli;

  • Doğunun yerel saati ileri, Batının yerel saati geridir.
  • Doğuda güneş erken doğar erken batar, batıda geç doğar geç batar.

yerel-saat-hesaplari-yapilirken

Örnek Soru

60 ° Doğu Meridyeninde yerel saat 18:40 iken, 20 ° Doğu Meridyeninde yerel saat kaçtır?

CEVABI GÖR
  • Önce meridyen farkını bulalım = 60 ile 20 doğu meridyenleri arasında 40 derece meridyen farkı var.
  • İki meridyen arası 4 dakika ise 40 meridyen arası 40×4=160 dakika eder.
  • 160 dakika -> 2 saat  40 dakika eder.
  • Yani 60 derece ile 40 derece doğu meridyenleri arasında toplam 2 saat  40 dakika zaman farkı var.
  • Peki şimdi 18:40 ‘a bu 2 saat 40 dakikayı ekleyecek miyiz , çıkaracak mıyız ?
    • Bize 60 doğuyu vermiş 20 doğuyu soruyor bu durumda 20 doğu 60 ‘a göre daha batıda , ne demiştik batının yerel saati geridir. Yani 18:40 ‘a göre daha geride olduğuna göre çıkarmamız lazım.
  • 18:40 ‘da 2 saat  40 dakika geriye gelirsek saat 16:00 olur.

Örnek Soru

25 ° Batı Boylamında yerel saat 14:10 iken 35° Doğu Meridyeninde yerel saat kaçtır ?

CEVABI GÖR
  • 25 derece Batı ile 35 Derece Doğu meridyenleri arasında 60 meridyen fark var.
  • 60×4=240 dakika zaman farkı var.
  • 35 doğu meridyeni, 25 batı meridyenine göre daha doğuda olduğu için saat dahada ilerde olacak (240 dakika ilerde olacak)
  • 14:10’a 240 dakika yani 4 saat eklenirse 18:10 bulunur.

 


2 YORUMLAR

  1. Hocam
    ” Yerel Saat Hesapları Nasıl Yapılır ?
    Yerel saat farklarının ortaya çıkmasının nedeni dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönüşüdür (Günlük Hareket)
    Doğunun yerel saati ileri, batının yerel saati geridir. Bunun nedeni;
    Dünya’nın batıdan doğuya doğru dönmesidir.
    Güneş batıda erken doğar erken batar, doğuda geç doğar geç batar.
    Yerel saat hesapları yapılırken
    Genellikler yerel saat hesapları ile ilgili sorularda sıkıntı yaşansa da, konunun mantığını anladığınız taktirde çok kolay bir şekilde bu soruları çözebilirsiniz. Öncelikler sorular çözülürken aşağıda yazacağım hususlara dikkat etmemiz gerekli;

    Doğunun yerel saati ileri, Batının yerel saati geridir.
    Doğuda güneş erken doğar erken batar, batıda geç doğar geç batar. ”
    yazmışsınız.Birisinde doğuda erken doğar erken batar , birisinde batıda erken doğar erken batar (güneş)
    hangisi doğru ?

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz